Wysokowartościowa kiszonka z kukurydzy pomimo wzmagającej się suszy
Czy kukurydza ma przewagę nad innymi roślinami uprawnymi w okresach panującej suszy?
Dwa lata suszy 2018 i 2019 charakteryzowały się wysokimi temperaturami, długimi okresami bez deszczu i brakiem opadów w zimie.
Uprawa roślin i produkcja paszy podstawowej musi zostać odpowiednio zaadoptowana do zmieniających się warunków klimatycznych.
Jaką drogą można - w tej sytuacji - uzyskać mimo wszystko wysokowartościową, bogatą w składniki odżywcze kiszonkę z kukurydzy?
Poniżej zestawiliśmy dla Państwa ważne informacje, co należy wiedzieć na temat zapotrzebowania na wodę, a także godne uwagi zalecenia przy pozyskiwaniu kiszonki z kukurydzy, jak również informacje dotyczące doboru właściwych odmian i metod hodowli nowych odmian roślin.
O uzyskaniu wysokiego plonu kiszonki z kukurydzy odznaczającej się na dodatek bardzo dobrą jakością (paszy) decydują następujące aspekty:
Wybór odmiany
Termin wysiewu
Nawożenie
Środki ochrony roślin
Typ gleby
Sposób uprawy roli
Głębokość ukorzenienia
Wystarczająca ilość opadów w trakcie całego procesu wegetacji rośliny uprawnej
We większości krajów europejskich przeciętna ilość opadów w roku nie uległa znaczącej zmianie. Z tego należałoby wnioskować, że zaopatrzenie roślin w wodę jest wystarczające. Jeden czynnik jest tutaj jednak niezwykle istotny; mianowicie - nierównomierny rozkład opadów w przeciągu całego roku.
Kiedy roślina kukurydzy potrzebuje najwięcej wody?
Ze względu na krótki okres wegetacyjny kukurydzy jej zapotrzebowanie na wodę różni się diametralnie od zapotrzebowania innych roślin uprawnych jak zboże i rzepak. Te ostatnie potrzebują najwięcej wody na wiosnę podczas kwitnienia i rozwoju ziarna. Natomiast kukurydza posiada niewielkie zapotrzebowanie na wodę w pierwszej fazie rozwoju rośliny. Kukurydza staje się wrażliwa na brak opadów dopiero w głównej fazie przyrostu masy w lipcu i sierpniu, przed początkiem wyrzucania wiechy, aż do uzyskania dojrzałości mlecznej (BBCH 55-71).
Kukurydza a woda - niektóre osobliwości:
Kukurydza należy do populacji 2 – 3 % roślin C4 odznaczających się innym układem enzymatycznym w procesie wytwarzania związków organicznych w ramach fotosyntezy, który to układ pozwala jej na o wiele łatwiejsze przyswajanie dwutlenku węgla (CO2). Rośliny te charakteryzują się większą efektywnością wykorzystania wody w relacji np. z pszenicą jako rośliną typu C3. Lepsza zdolność do absorpcji CO2 cechująca rośliny C4 umożliwia im osiąganie wyższej wydajności fotosyntezy. Do dyspozycji stoi więcej energii, co umożliwia lepszy wzrost - także przy pogorszonych warunkach zewnętrznych.
Korzystne wykorzystanie wody ma bezpośrednie odzwierciedlenie w obiecującej wartości specyficznego zużycia wody przy wytwarzaniu suchej masy rośliny, nazywanej także współczynnikiem transpiracji.
Do wytworzenia jednego kilograma masy suchej, kukurydza zużywa w trakcie całego okresu wzrostu wynoszącego około 140 dni – około 170 – 300 litrów wody. Dla porównania, pszenica zużywa około 350 – 510 litrów wody na jeden kilogram masy suchej, przy dwa razy dłuższym okresie wzrostu.
Zalecenia przy uprawie kukurydzy na kiszonki przy występowaniu wzmożonej suszy
Poniżej zamieszczono wskazówki na temat uprawy rośliny, a dotyczące norm ilości wysiewu, nawożenia i wyboru odmian. Większość zamieszczonych informacji pochodzi z prób uprawowych należących do Izby Rolniczej Nadrenii-Westfalii w Niemczech.
Mniej roślin / m²
Redukcja gęstości uprawy pociąga za sobą zmniejszoną konieczność konkurowania roślin między sobą w walce o dostęp do składników odżywczych, światła i zmniejszających się zasobów wodnych w glebie. W zależności od odmiany zaleca się obecnie zaledwie 6 – 9 roślin / m², co umożliwia osiąganie dorodniejszych kolb o większej ilości ziaren, jak również - uzyskiwanie większej zawartości skrobi.
Polepszenie jakości gleby
Żeby rośliny uzyskały dobry dostęp do zasobów wody zgromadzonej w glebie, jej struktura powinna sprzyjać dobremu ukorzenianiu się rośliny. Kompakcja gleby i zaleganie wilgoci hamują dobre ukorzenianie się rośliny.
Jeżeli ilość opadów w okresie wegetacyjnym nie wystarcza na pokrycie zapotrzebowania na wodę, rozstrzygającego o wysokości plonu, znaczenia nabiera tzw. pojemność użytkowa pola (nFK) - zgromadzona w glebie ilość wody dostępna dla roślin. Takowa pojemność użytkowa pola pozostaje naturalnie w ścisły związku z rodzajem gleby. Wartość nFK można warunkowo poprawić przez doraźną poprawę struktury gleby, ale przede wszystkim na drodze sukcesywnej rozbudowy warstwy próchniczej.
Odpowiednie nawożenie
Woda ma niezwykle istotne znaczenie zwłaszcza dla mobilizacji i transportu składników odżywczych. Np. potas w glebie poprawia znacznie dostępność wody dla rośliny. W okresach stresu wynikającego z panującej już suszy, wystarczające dostarczenie roślinie miedzi może znacznie pozytywnie wpłynąć na poprawienie przyswajania azotu, fosforu i wapnia. Suma summarum dobrze zaopatrzona roślina potrzebuje mniej wody do transportu bogatego w składniki roztworu odżywczego. Podwyższone tempo przyrostu masy spowodowane dogodniejszym dostępem do substancji odżywczych jest niewątpliwie korzystne, jednakże towarzyszące mu podwyższone zapotrzebowanie na wodę stanowi niewątpliwie pewien mankament.
Rozłożenie ryzyka poprzez wybór odmian
Przy zapewnieniu wystarczająco dobrego zaopatrzenia w wodę można uzyskać kolbę stanowiącą połowę całej masy suchej, co z kolei pozwoli w konsekwencji na otrzymanie kiszonki z kukurydzy o wysokiej pożywności paszy podstawowej.
Jednakże brak wody w okresie kwitnienia prowadzi do opóźnienia w dojrzewaniu kwiatów żeńskich. W krańcowych przypadkach może dojść do sytuacji, że (męskie) pyłki wiechy zostaną wysypane, zanim pojawią się dojrzałe (żeńskie) znamiona receptywne. Następstwem tego byłyby rośliny kukurydzy pozbawione kolb wynikające z braku zapylenia krzyżowego.
Z związku z powyższym godne zalecenia staje się:
Zmniejszenie ekstremalnego stresu wynikającego z suszy: Należy wybierać odmiany odznaczające się różnymi klasami dojrzewania z przesuniętymi w czasie okresami kwitnienia.
Zapewnienie dobrego zapylenia także w niekorzystnych warunkach: Należy wybierać odmiany w niewielkimi różnicami w kwiatach męskich i żeńskich.
Niezapylone (żeńskie) znamiona receptywne stanowią niestety „wrota” dla zarodników chorób grzybowych. Następstwem stresu spowodowanego suszą może być zarażenie chorobą głowni kukurydzy bardzo negatywnie wpływającej na jakość paszy.
W przypadku braku wody podczas dalszego rozwoju rośliny, zostają wykształcone zaledwie bardzo krótkie i słabo uziarnione kolby. Natomiast późna susza panująca w okresie druga połowa / koniec lipca wpływa przede wszystkim na wysokość koncentracji skrobi w kolbach.
Do skarmiania zalecamy głównie drobne, kompaktowe odmiany, które obiecują - wprawdzie za cenę mniejszego plonu - osiągnięcie całkiem dobrej jakości. Odmiany o dobrych parametrach masy użytkowane są głównie dla produkcji biogazu.
Środki ułatwiające zakiszanie
W przypadku wysokich wskaźników suchej masy zalecane jest stosowanie środków ułatwiających zakiszanie, przy pomocy których poprawia się stabilizację tego procesu. W sprzedaży dostępna jest jednostka dozująca takie dodatkowe środki, a przeznaczona dla pras G-1 F125 oraz LT-Master.
Cel hodowlany: Kukurydza odporna na suszę
Efektywne wykorzystanie zasobów wodnych stanie się dla gospodarki rolnej w najbliższej przyszłości coraz bardziej palącym problemem. Najróżniejsze gremia i inicjatywy podejmują dlatego - już od jakiegoś czasu - temat hodowli odmian kukurydzy szczególnie efektywnie wykorzystujących zasoby wodne. Zwłaszcza w Afryce osiągnięto na tym polu dotychczas dobre rezultaty.
Poza tradycyjnymi metodami hodowli jak selekcja lub Smart Breeding także inżynieria genetyczna zaczyna tutaj znajdować doniosłe zastosowanie. W roślinach kukurydzy próbuje się zaszczepiać właściwości bakterii zachowujących ważne funkcje komórkowe w warunkach ekstremalnych. Tak powstałe odmiany stawia się, już od roku 2015, nieodpłatnie do dyspozycji rolników - przede wszystkim na południe od Sahary.
Chociaż przy samej uprawie nie możemy być tam pomocni, udzielamy chętnie wsparcia przy konserwacji wysokowartościowej kiszonki z kukurydzy: Tutaj otrzymacie Państwo przegląd produktów naszych pras bel okrągłych, prasoowijarek kombi, owijarek oraz techniki transportowej bel.
