Ronde silagebalen of sleufsilo?
Ideale persdichtheid zorgt voor hoge kwaliteit
De als vanouds beproefde sleufsilo of de modernere ronde balen? Een vraag die niet zomaar beantwoord kan worden. Vaak wordt het argument van de hogere kosten van de silagebalen aangehaald. Of de eindafrekening zo eenvoudig is, gaan we hier onderzoeken. Met dit artikel willen wij proberen om een beetje licht in de duisternis te brengen.
Algemene factoren voor hoogwaardig kuilvoer
Kwaliteit van het geoogste materiaal: Vroeg gemaaid materiaal is altijd hoogwaardiger dan later gemaaid materiaal.
Maaihoogte: Vervuiling met aarde bij een te lage maaihoogte vermijden.
Keren en zwaden: Gelijkmatig keren en een goed zwad zijn zeer doorslaggevend voor de kwaliteit.
Verdichten: Het doel is zo weinig mogelijk zuurstof in het voer te hebben, zodat de gewenste melkzuurvergisting goed van start kan gaan.
Folie: Hoge kwaliteit met betrekking tot rekbaarheid, doorstootsterkte en zuurstofdoorlatendheid. Meer over het onderwerp vindt u in ons artikel FAQ Agrarische stretchfolie
Opslag: Of op een hoop in een sleuf of als baal op de kopse kant gelegd (daar is de verpakking het sterkst) en 5-10 cm ruimte tussen de ronde balen. In ons blog hebben wij enkele tips voor een optimale balenopslag voor u samengevat
Een overzicht van de methoden
Bij beide methoden moet rekening worden gehouden met de eersten drie algemene punten. Daar wordt de basis gelegd voor een hoge kwaliteit.
Sleufsilo:
Bij de sleufsilo is een precies op elkaar afgestemde procesketen van zwaden-hakselen-transport-walsen vereist. Hiervoor zijn medewerkers en techniek vereist die in de betreffende stappen in elkaar overgaan. Een vastgelegde locatie, meestal bestaande uit een betonnen plaat met zijwanden, wordt voor het inkuilen gebruikt. Voor de verdichting is veel ruimte voor aan- en afvoer nodig. De kans op verontreiniging door de machines is hoog. Voldoende afname in de silo is belangrijk om nagisting resp. schimmel in het voer te voorkomen. Een ander belangrijk punt is het afdekken met folie zonder machines, handmatig. Hiervoor is in de praktijk veel kracht en kennis nodig om geen fouten te maken en om uiteindelijk het gistingsproces en de houdbaarheid niet in gevaar te brengen.
Ronde Silagebalen:
De organisatie voor het werken met de rondebalenpers is totaal anders. De opslagmogelijkheden zijn flexibel en kunnen jaarlijks aangepast worden. Met pers-wikkelcombinaties, zoals bv. de G-1 F125 Kombi of de LT-Master, wordt het werk ter plaatse gedaan en pas daarna worden de balen afgevoerd. Bij ronde balen gaat het om zo min mogelijk lucht in de baal, vormstabiliteit en tot slot nog om de opslag. Dat betekent: De buitenste laag van de baal moet liefst stevig zijn, zodat het vocht niet kan binnendringen. De kern daarentegen moet, bij iets vochtiger hooi, de mogelijkheid tot lichte nadroging bieden. Bij een zeer ongelijkmatige verdeling van de persdichtheid kan er ook vervorming en verslechtering van de opslagstabiliteit ontstaan. De opslag vindt het beste op de kopse kant plaats, want daar is de folie het sterkst.
Waarom is de persdichtheid zo belangrijk?
Om een goede, gelijkmatige en stabiele voerkwaliteit te bereiken, is de verdichting doorslaggevend voor het kuilvoer. Als niet voldoende wordt verdicht, ontstaan er verliezen tot een totaal bederf. Het bewaringseffect dat door de melkzuurgisting ontstaat, gebeurt uitsluitend door luchtafsluiting.
Hoe kan de ideale persdichtheid worden bereikt?
Voor een verdichting in de sleufsilo zijn minimaal drie ritten nodig. Er is een bandendruk van 2-3,5 bar nodig alsmede een bepaalde laagdikte. Er mag niet te snel over de kuilvoerlaag gereden worden. Met de verdichting moet direct begonnen worden. Het punt, waarop de ideale verdichting is bereikt, mag niet overschreden worden. Continue verdichting door een wals tijdens het inkuilen is hier belangrijk. Daar hoort het gewicht van het voertuig ook bij, net als de tijdsduur van de uitgeoefende druk. De banden mogen niet te breed zijn, de bandenspanning moet hoog zijn.
Bij de rondekuilvoerbalenvinden de bovenstaande punten met een pers resp. een pers-wikkelcombinatie in één arbeidsgang plaats. Door verfijnde techniek wordt het ideaal in een handomdraai bereikt.
Wat zijn de voordelen van beide methoden?
Ronde kuilvoerbalen:
Door de verfijnde techniek bespaart de boer op verdere arbeidskrachten
Hogere flexibiliteit
Effectieve en directe verdichting van het voer direct ter plaatse
Zeer snelle luchtuitsluiting bij de pers-wikkelcombinatie
Er gaat niets verloren bij het kuilvoer
Geen kans op broei
Besparing van kuilvoerruimte
Makkelijk te transporteren
Verschillende oogsttijdstippen van de verschillende velden
In jaren met voerschaarste kunnen de ronde balen makkelijk aan collega's verkocht worden zonder een grote silo te moeten openen
Minder vuil in het voer
Sleufsilo:
Bij samenwerking tussen bedrijven ontstaat een hoge slagkracht
Mogelijkheid tot inkuilen van meerdere weiland- en veldvoermaaisels
Voeraanbod bij verschillende maaisels in de silo zeer breed
Voeren
Een ander onderwerp is het voeren, resp. het uitkuilen. Ook hier is het zinvol om beide methodes te vergelijken. Het risico op broei is een belangrijke punt, net als schimmelvorming na het uitkuilen. Beide risico’s vallen bij ronde silagebalen weg en kunnen absoluut in de sleufsilo bij te weinig verdichting of slechte afdekking gebeuren. Dat is van invloed op de voedselopname, omdat de voerkwaliteit minder wordt. Hierdoor wordt de gezondheid van het dier mogelijk in gevaar gebracht. In zijn geheel kan het gevolg dan ook een vermindering van de melk- resp. vleesproductie zijn.
De officiële aanbeveling wat afname in de sleufsilo betreft ligt bij 1 m per week in de winter en 2-3 m per week in de zomer. Hierbij gaat een grote hoeveelheid voer verloren. Deze verliesfactor vervalt bij de kuilvoerbalen. Het voer is altijd vers.
Bij het persen kan op de voor het bedrijf aangepaste grootte van de balen worden ingespeeld. Het voeren naar behoefte kan via beide systemen plaatsvinden. Met de sleufsilo via het inkuilen van verschillende maaisels en bij de ronde balen via verschillende afzonderlijke persbeurten en baalgroottes.
Overzicht - vergelijking van de voordelen van kuilvoerbalen of sleufsilo
(onder optimale omstandigheden)
+ = in vergelijking beter - = in vergelijking slechter
Onderwerp | Sleufsilo | Ronde balen | |
|---|---|---|---|
Benodigde manuren voor dit proces |
| - | + |
Benodigde trekkers voor dit proces | - | + | |
Broei, schimmelvorming en voerkwaliteit De kans op broei en schimmelvorming en daarmee de verslechtering van de voerkwaliteit is bij de sleufsilo waarschijnlijker. | - | + | |
Verdichting met betrekking tot tijd/kwaliteit Verdichting bij de ronde silagebalen = minder tijd nodig. De gewenste kwaliteit is sneller bereikt. | - | + | |
Benodigde ruimte voor opslag | - | + | |
Kleine oppervlakken oogsten | - | + | |
Maaisels met geringe opbrengst | - | + | |
Kosten van het totale proces | - | + | |
Verkoop van het kant-en-klare kuilvoer (in balen) | - | + | |
Totale procesketen | - | + | |
Voeren naar behoefte De sleufsilo heeft het voordeel dat de mogelijkheid bestaat om verschillende maaisels tegelijkertijd te voeren. | -/+ | -/+ | |
Weerrisico tijdens de oogst | - | + | |
Sneeuw wegscheppen in de winter | - | + | |
Bouwkundige investeringen | - | + | |
Investeringen machines | + | - | |
Meerdere maaisels weiland- en veldvoer tegelijkertijd | + | - | |
Veiligheid Elk jaar gebeuren er veel ongelukken bij de opbouw en het werken op de sleufsilo. | - | + |
Kosten:
Bij een vergelijking van de processen door Agroscope Kompetenzzentrum met betrekking tot 190m3 kuilvoer, (komt overeen met 14 ha graskuilvoer, resp. 3 ha maiskuilvoer) scoren de silagebalen uiteindelijk duidelijk beter. Dat ligt vooral aan de bespaarde investeringen. De investeringskosten voor de sleufsilo (uitvoering 1) zijn twee keer zo groot als die voor de ronde balen (uitvoering 2). Hetzelfde geldt voor de kosten voor de opslagmogelijkheden. Ook hier komt de sleufsilo duidelijk hoger uit. De arbeidsprocessen van het maaien tot aan het inkuilen vereisen bij uitvoering 1 ca. 50 manuren, bij uitvoering 2 slechts ca. 40 manuren.
Een precieze kostenberekening kan echter alleen individueel op het bedrijf afgestemd worden gemaakt.
Conclusie
In principe is het heel duidelijk: wie flexibel wil zijn, minder werk en een goede, verse kwaliteit wil, komt om de kuilvoerbalen van gras of andere materialen niet meer heen. De voordelen zijn hier heel duidelijk groter. Kosten die in eerste instantie hoger lijken, worden tegelijkertijd via bespaarde manuren, verliezen door gebruik van de sleufsilo en minder opslagruimte voor de uitvoering van de pers weer bespaard. Tegelijkertijd kun je in de landbouw nooit algemene uitspraken doen: een passende oplossing kan altijd alleen maar door afweging en controle van de individuele omstandigheden gevonden worden. De techniek van de pers-wikkelcombinaties voor de silagebalen is inmiddels zo verfijnd dat het een groot plezier is om tijdsbesparend en goedkoper met minder manuren te kunnen werken.
Onze rondebalenpers, pers-wikkelcombinaties alsmede rondebalenwikkelaars zijn de meest perfecte hulp voor een kwalitatief kuilvoer.
